Lokalne, regionalne i państwowe władze Słowacji rozpoczęły prace nad Planem Działania dotyczącym rozwoju Górnej Nitry po rezygnacji z węgla. Górna Nitra to słowackie zagłębie węglowe i jeden z pilotażowych regionów nowej Platformy dla Regionów Węglowych w Okresie Przejściowym („Platform for Coal Regions in Transition“), promowanej przez Komisję Europejską.
Regionalny członek Słowackiego Związku Miast i Gmin – instytucji reprezentującej lokalne władze na poziomie krajowym – ogłosił podczas spotkania 10 stycznia w Prievidzy, że rozpoczęto procesu planowania przyszłości Górnej Nitry.
Zaangażowane w niego będą władze centralne i lokalne oraz przedstawiciele miasta Prievidza i Komisji Europejskiej.
Górna Nitra jest jednym z trzech pilotażowych regionów nowej Platformy dla Regionów Węglowych w Okresie Przejściowym, uruchomionej w grudniu przez Komisję Europejską. Jej celem jest wspieranie europejskich regionów w poszukiwaniu rozwiązań na przyszłość bez węgla poprzez zapewnienie im bezpośredniej pomocy i partnerstwa z innymi regionami. Platforma oparta jest na założeniu, że współpraca regionalnych, krajowych i międzynarodowych podmiotów stwarza okazję do wprowadzenia w życie długofalowych, zrównoważonych projektów i tworzenia miejsc pracy.
Anton Marcinčin, pełnomocnik rządu słowackiego ds. wspierania najmniej rozwiniętych regionów, popiera pomysł stworzenia Planu Działania. Podczas spotkania w Prievidzy podkreślił, że taki plan pozwoliłby ludności regionu na przewidywanie, planowanie, tworzenie możliwości i generalnie na przygotowanie się do momentu, w którym węgiel przestanie być głównym filarem zatrudnienia w lokalnej gospodarce.
Jaroslav Baška, przewodniczący kraju trenczyńskiego, w którego skład wchodzi Górna Nitra, wyraził osobiste poparcie dla tej inicjatywy i podkreślił, że zrobiłby wszystko, co w jego mocy, by utrzymać miejsca pracy w regionie.
Przewodniczący Związku Miast i Gmin Górnej Nitry, Vojtech Čičmanec, podkreślił, jak ważna jest współpraca regionalnych, krajowych i międzynarodowych podmiotów, której początkiem musi być rozpoznanie punktów wspólnych i rozsądne przyjrzenie się różnicom.
Na początku 2017 r. przedstawiciele górnictwa w Górnej Nitrze wyrazili zainteresowanie dyskusjami na temat rozwoju regionalnego. Jednak tym razem odmówili wzięcia udziału. Przekazali organizatorom spotkania 10 stycznia, że zamknięcia kopalni to temat na dyskusje na najwyższym poziomie – krajowym i europejskim – a nie na forum regionalne.
Współpraca z przedstawicielami górnictwa nie jest w tej chwili jedyną nierozstrzygniętą kwestią na Słowacji. Chociaż ministrowie obecnego rządu zazwyczaj deklarują, że poprawa funkcjonowania sieci elektrycznej umożliwiłaby zamknięcie elektrowni Novaky w 2022 lub 2023 roku, to konkretna data rezygnacji z węgla przez cały kraj nie została wyznaczona. Jednak w niektórych miejscowościach już teraz odchodzi się od węgla i fakt ten ma konsekwencje, z którymi trzeba się niezwłocznie zmierzyć. W wiosce Sebedrazie, gdzie już nie wydobywa się węgla, lokalne władze donoszą, że brakuje im informacji o planowanym przyszłym użyciu pustych budynków i nieużywanego sprzętu, które odnotowane są w księdze wieczystej miejscowości, ale należą do spółki górniczej.
Stworzenie Planu Działania na rzecz modernizacji, zakładającego działania oddolne i angażującego lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe podmioty to świetny pomysł. Byłoby jednak jeszcze lepiej, gdyby spółka górnicza także podjęła się współpracy z lokalnymi i regionalnymi podmiotami.
Tłumaczenie: Natalia Kołodziejska